Oproep Landelijke Cliëntenraad aan de politiek

De LCR ziet dat kosten voor wonen, zorg, energie en levensonderhoud hard zijn gestegen, waardoor vooral mensen met een uitkering of een laag inkomen niet of nauwelijks nog rondkomen. Werkenden die in de gevarenzone zitten (hoge werkdruk, ziekte of een smalle inkomensbasis) lopen extra risico op uitval en terugval in de bijstand. Daarom stelt de LCR dat de aanbevelingen van de Commissie sociaal minimum dringen moeten worden uitgevoerd met een verhoging van het minimumloon en de bijstand. Een versterking van kinderregelingen en wettelijke herijking van het sociaal minimum elke vier jaar zijn ook nodig. Voorkom ook dat (belasting)maatregelen de bestaanszekerheid van mensen met laag inkomen, deeltijdwerk of arbeidsbeperking onder druk zetten. Werken naast een uitkering moet bovendien lonender en waardevoller worden. En tenslotte is complete herziening van de Participatiewet nodig zodat er een echt vangnet is.

De mensen die door uitvallen op het werk willen vaak graag weer aan de slag. Zij krijgen te maken met allerlei standaardtrajecten. Mensen met 65 of meer procent verdienvermogen (van hun 'oude inkomen'), jongeren met een arbeidsbeperking en (ex-)gedetineerden vallen nu ook te vaak buiten het arbeidsongeschiktheidsstelsel. Zij missen noodzakelijke bescherming en begeleiding. Daarom stelt de LCR dat uitval moet worden voorkomen door bijvoorbeeld snellere inzet van voorzieningen. Investeringen in begeleiding naar en op het werk is eveneens nodig. WIA-beoordelingen moeten beter door nauwe samenwerking tussen 1e en 2e lijns artsen en verzekeringsartsen. Ook voor zelfstandigen hoort er een goed vangnet te zijn.

Mensen die zonder allerlei regelingen en toeslagen niet rond kunnen komen, raken vaak verstrikt in een doolhof met allerlei voorwaarden. Fouten liggen op de loer. Terugvorderingen en verrekeningen zorgen bij hen voor stress en onzekerheid. En, zo vindt de LCR, er wordt te veel risico bij burgers neergelegd. Het invoeren van één uitkeringsmoment en het rechtstreeks betalen aan aanbieders (verhuurders, zorgverzekeraars, kinderopvangorganisaties) moet het voor burgers eenvoudiger maken. Als het om dienstverlening gaat, moet de landelijke overheid de regie terugpakken. Een ander belangrijk punt is het vergroten van de rechtszekerheid.

De LCR ziet dat er vanuit gemeenten en de rijksoverheid niet gericht wordt ingezet op participatie van burgers. Hun kennis die zij delen via raden, is broodnodig om tot goed beleid te kunnen komen dat in het dagelijks leven uitvoerbaar is. Dus is het nodig dat burgers en hun raden worden betrokken bij de ontwikkeling van wetgeving, de uitvoering en de evaluatie. Het moet veel duidelijker zijn wat er met de inbreng van burgers gebeurt. Vooral moeten mensen die inbreng kunnen leveren zonder dat zij hiervan consequenties ondervinden. Dit geldt voor iedereen die deelneemt in de LCR, maar ook in lokale cliëntenraden. Het is hoognodig dat er een stevige basis komt op alle niveaus en dat ook moderne vormen van participatie niet worden geschuwd.